ازدواج پیامبر با ام سلمه

از دانشنامه‌ی اسلامی


ام سلمه زني بيوه و داراي دو کودک بود که رسول خدا صلی الله علیه و آله ، چون شوهرش ابوسلمه در اثر زخمي که در جنگ احد برداشت به شهادت رسيد، او را به عقد خويش در آورد، و ضمن سرپرستي از آن زن با ايمان و محترم، سرپرستي و تربيت دو کودک يتيم او را نيز که از ابو سلمه به جاي مانده بود به عهده گرفت.

و از رواياتي که در دست هست معلوم مي شود که ازدواج با ام سلمه پس از مرگ زينب دختر خزيمه صورت گرفت و رسول خدا صلی الله علیه و آله او را در اتاق زينب جاي داد.

فضايل ام سلمه

ام سلمه گذشته از سابقه اي که در اسلام داشت و از جمله زناني است که با شوهرش ابو سلمه به حبشه هجرت کرد و پس از ورود به مکه نيز آزارها از دست مشرکين کشيد از نظر فهم و عقل نيز گوي سبقت را از ديگران ربوده بود، و ابن حجر عسقلاني در ترجمه او گويد: سخني را که او در جنگ حديبيه به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد دليل بر وفور عقل و صواب ديد راي و نظر اوست - که ان شاء الله در جاي خود مذکور خواهد شد.

ام سلمه از زنان بزرگي است که صرف نظر از افتخار همسري با رسول خدا صلی الله علیه و آله در ايمان به خدا و روز جزا و پيروي از دستور هاي پيغمبر بزرگوار اسلام به مرتبه والايي رسيد و پس از خديجه کبري سلام الله علیها در ميان همسران پيغمبر از همگان گوي سبقت را در فضل و کمال ربوده و پس از رحلت آن حضرت نيز با اين که عمري طولاني کرد و آخرين همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله بود که از دنيا رفت تا زنده بود حرمت خود و پيغمبر را نگاه داشته و کاري که مخالف شان بانوي بزرگي چون او بود از وي ديده نشد و بحق «ام المؤمنين » بود.

و شايستگي چنين افتخار و نام بزرگي را داشت و حتي اگر عمل خلافي از ساير همسران آن حضرت مي ديد در صدد جلوگيري و پند و اندرز آنان نيز بر مي آمد، چنان که هنگامي که عايشه خواست به بصره و جنگ جمل برود او را موعظه کرد و از اين کار نهي نمود و عايشه نيز با اين که سخنان او را تصديق کرد و قبول نمود اما سرانجام وسوسه شيطاني کار خود را کرد و او را به ميدان جنگ کشانيد.

ام سلمه همان بانوي محترمي است که به نقل محدثين شيعه و سني آيه تطهير در خانه او نازل شد و سخن او با رسول خدا صلی الله علیه و آله و عايشه مشهور است.

و افتخار ديگر ام سلمه اين است که چند سال، بزرگترين بانوي اسلام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را سرپرستي و خدمت گزاري کرده و از هيچ گونه فداکاري در راه او و شوهرش اميرالمؤمنين علیه السلام خودداري و دريغ ننموده است تا آن جا که همه مي دانيم در مورد فدک - با همه خطري که براي ام سلمه داشت - به نزد ابوبکر رفته و به نفع عصمت کبري حضرت زهرا سلام الله علیها گواهي داد، و به همين سبب مورد خشم دستگاه خلافت قرار گرفت و به همين جرم! يک سال حقوق او را از بيت المال قطع کردند.

بالاخره ام سلمه يکي از نزديکان خاندان بزرگوار رسول خدا صلی الله علیه و آله و امين و دايع و حافظ اسرار ايشان بوده است، چنان که طبق نقل صفار در کتاب بصائر الدرجات اميرالمؤمنين علیه السلام هنگام سفر عراق ودايع امامت را که نزد وي بود به او سپرد و پس از وي امام حسن و امام حسين علیهماالسلام نيز اين کار را کردند.

و داستان مشت خاکي را که امام حسين علیه السلام هنگام سفر عراق به وي داد و فرمود: آن را در شيشه اي نگهداري کن تا هر وقتي که ديدي مبدل به خون شد بدان که من کشته شده ام معروف و مشهور است و مرگ ام سلمه در سال 62 هجري پس از مراجعت اهل بيت از شام، در مدينه اتفاق افتاد.

پانویس

  1. براي تحقيق بيشتر مي توانيد به شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد در ذيل سخن اميرالمؤمنين علیه السلام که فرمود: «ان النساء نواقص الايمان...» مراجعه فرماييد.

منابع

هاشم رسولي محلاتي، زندگاني حضرت محمد صلی الله علیه و آله